Poznajemy drzewa i krzewy

Świerk pospolity

O drzewie

Dla wielu ludzi jego młode okazy kojarzą się przede wszystkim z drzewkiem bożonarodzeniowym. Jest gatunkiem wrażliwym na zanieczyszczenia powietrza, choroby i szkodniki, „źle się czuje” w dużych miastach, a zwłaszcza w okręgach przemysłowych. Pod świerkiem jest często więcej cienia, panuje niższa temperatura oraz większa wilgotność powietrza, odkłada się więcej ściółki, silnie zakwaszającej podłoże, a do gleby dochodzi mniej opadów – jego korona zatrzymuję więcej wody, niż korony drzew liściastych.

Pokrój

Korona jest smukła i stożkowata. Świerki rosnące w dobrych warunkach, np. w górskich lasach, zachowują gałęzie niemal do samej ziemi. Obok jodły, należy do najwyższych drzew europejskich.

Kora

Kora jest miedziano-szarobrązowa, w młodości gładka, później szaropurpurowa, pękająca na małe, zaokrąglone płytki.

Liście

Igły są krótkie (1–3 cm), ciemnozielone, ułożone równomiernie na gałęziach, zakończone ostrym kolcem. W przekroju są czterokątne, romboidalne. Wydzielają intensywny, słodki, żywiczny zapach.

Kwiaty

Kwitnie wiosną. Kwiaty żeńskie są czerwonofioletowe, zebrane w szyszeczkowate kwiatostany, wyrastające pionowo na końcach pędów. Kwiaty męskie są zebrane w  podłużne, żółte kotki, długości 1–1,5 cm, zwisające blisko końca pędu.

Szyszki

Szyszki są długie (do 20 cm), gładkie i zwisające. Początkowo zielone, później jasnobrązowe, opadają w całości. Nasiona są bardzo lubiane przez ptaki (np. dzięcioły i krzyżodzioby świerkowe) oraz niektóre zwierzęta leśne, jak wiewiórki i ryjówki.

Ciekawostki

Świerki istebniańskie (górska miejscowość Istebna znajduje się na pograniczu polsko-czesko-słowackim), z których pozyskuje się drewno używane m.in. w lutnictwie (nazywane „drewnem rezonansowym”), charakteryzują się gonną strzałą (co w potocznej mowie można przetłumaczyć, jako „wysoki pień drzewa iglastego”) i równomiernym rozmieszczeniem cewek w drewnie (budowa anatomiczna tkanki przewodzącej wodę). Uważa się, że legendarne skrzypce Stradivariusa zawdzięczają swój niespotykany dźwięk między innymi szczególnym własnościom drewna świerkowego.
Świerk wymaga chłodu i wilgotnego powietrza, dlatego w Polsce ma bardzo interesujący zasięg – rośnie w górach, tworząc piętro roślinności zwane reglem górnym, potem brak go niemal na całym niżu i pojawia się dopiero na Mazurach. Tylko dzięki nasadzaniu go przez leśników spotykamy świerk powszechnie w lasach na niżu w pasie z natury bezświerkowym, z reguły jednak czuje się on tu źle, jest krótkowieczny, łatwo opanowuje go też kornik drukarz.
Przeciętnie świerk dożywa 150-200 lat, ale w sprzyjających warunkach może bez trudu osiągnąć 500 lat. W 2008 roku naukowcy odkryli w górach zachodniej Szwecji grupę ponad 8000-letnich świerków pospolitych, w tym jeden okaz liczący aż około 9550 lat. Są to jedne z najstarszych współcześnie żyjących organizmów na świecie.
Najwyższy, żyjący w Górach Dynarskich świerk ma 63 m wysokości. Na terenie Białowieskiego Parku Narodowego rośnie najwyższy, odnotowany obecnie w Polsce świerk pospolity, o wysokości 51 m.

Sprawdź ile się nauczyłeś

Zachęcamy do korzystania z testów online sprawdzających zdobytą wiedzę o drzewach i krzewach.
Przygotowaliśmy tryb nauki i tryb testu (ograniczenie czasowe).
Życzymy powodzenia :)
 

Przejdź do góry strony