Buk pospolity

Na części ziem Polski stanowi jedno z podstawowych drzew budujących drzewostany lasów, zwanych buczynami. Wiosną rozwijające się liście buków cieszą najpiękniejszą, jasną zielenią. Jesienią w buczynach ich miedzianozłote liście zdobią korony, a opadając tworzą na dnie lasu piękny, barwny kobierzec.

Okazałe drzewo z gęstą, szeroką i silnie rozgałęzioną koroną.

Kora jest cienka, gładka, srebrzystoszara lub popielatoszara, niekiedy z delikatnymi poziomymi rysami. Jest bardzo wrażliwa na mechaniczne uszkodzenia.

Jajowate liście, długości do 10 cm, o falistym brzegu, są na szczycie zaostrzone. Z wierzchu są ciemnozielone, błyszczące i nagie, od dołu jaśniejsze, matowe oraz owłosione na nerwach. Osadzone są skrętolegle. Młode liście mają brzeg orzęsiony.

Buk jest gatunkiem jednopiennym, o kwiatach rozdzielnopłciowych. Żółtawe kwiaty męskie są zebrane w główkowate kwiatostany, zwisające na długich szypułkach, natomiast zielonkawobiałe kwiaty żeńskie są osadzone na krótszych i wyprostowanych szypułkach. Buk kwitnie w kwietniu i maju.

Brązowe trójgraniaste orzeszki, nazywane bukwią, ukryte są w zdrewniałej, lekko kolczastej torebce, pękającej kilkoma klapami.

Zaostrzone pąki, długości ok. 2-3 cm, odstają ukośnie od gałązki.

• Bukiew jest przysmakiem dzików i jeleni. Nasiona, zawierające dużo oleju, były dawniej używane jako pasza dla świń, a w trudnych czasach, po lekkim uprażeniu, jadane również przez ludzi. Jednak nie należy spożywać ich na surowo, gdyż mogą wywoływać nudności, wymioty i ból głowy.
• Blaszki liściowe buków ustawione są równolegle do powierzchni ziemi. Dlatego też lasy bukowe są bardzo cieniste oraz zazwyczaj rośnie w nich niewiele roślin tworzących runo.
• W lasach bukowych – buczynach, występuje szereg specyficznych roślin i grzybów, preferujących towarzystwo buka.
• Buk może żyć ok. 350 lat. Jest drzewem klimatu morskiego oraz górskiego, bowiem lubi wilgotne powietrze i nie znosi silnych mrozów, dlatego nie w całej Polsce go spotykamy. Rośnie w górach i na wyżynach, a także w zachodniej części Wielkopolski i na Pomorzu (wpływy wilgotnego klimatu atlantyckiego). W górach, wspólnie z jodłą, tworzy lasy piętra roślinności, zwanego reglem dolnym. 
• W miastach często sadzi się czerwonolistną odmianę buka. Można ją rozmnożyć z nasion, lub przez szczepienie.
• Dawniej w Europie środkowej ścinano i składowano gałęzie bukowe, których liście stanowiły zimą paszę dla zwierząt.
• Drewno buku jest popularnym materiałem meblarskim, pod wpływem pary wodnej staje się elastyczne, więc chętnie wykorzystuje się je do wyrobu mebli giętych.
• Młode liście buka idealnie nadają się na sałatki - mają bardzo lekko kwaskowaty smak. Jednak warto pamiętać, że po 2-3 tygodniach stają się gorzkie i twarde.