Głogi

Głogi znane są przede wszystkim jako dziko rosnące krzewy, porastające różnego rodzaju zarośla i nieużytki. Stanowią one również atrakcyjną i często sadzoną roślinę ozdobną. Gęsty i ciernisty żywopłot z głogu jest trudny do sforsowania zarówno przez ludzi, jak i zwierzęta. Dzięki tym właściwościom sadzony był często na obszarach fortyfikacyjnych oraz na miedzach śródpolnych. Najczęściej występują w Polsce dwa gatunki, głóg jedno- i dwuszyjkowy.

Wysoki krzew lub drzewo, potrafi osiągnąć wysokość do 10 metrów (głóg dwuszyjkowy częściej przybiera pokrój krzewiastą). Korona jest nieregularna i szeroka, składa się z gęstej masy ciernistych, sztywnych gałązek.

U młodych roślin jest szarozielona i gładka z czasem staje się ciemnobrązowa z płytkimi często spiralnie łuszczącymi się bruzdami. 

Opadające na zimę, ustawione skrętolegle, długości do około 6 cm. Z wierzchu są błyszczące, od spodu niebieskozielone. Ogonek liściowy z dwoma przylistkami, kształt blaszki i przylistków bardzo zmienny, liście są klapowane, wcięcia co najmniej do połowy szerokości blaszki (u głogu dwuszyjkowego wcięcia klap są płytsze). Klapy są przeważnie ząbkowane na szczycie, główne nerwy wygięte odśrodkowo, w kątach nerwów owłosione (brak owłosienia u głogów dwuszyjkowych). U obu głogów nerwy boczne dochodzą do klap i zatok (wcięć między klapami) liści.

Białe, rzadko różowawe z jedną szyjką słupka (u głogów dwuszyjkowych 2-3 szyjki słupka). Kwiaty są obupłciowe zebrane w szerokie podbaldachy.

Intensywnie czerwone, zawierają tylko jedno nasienie (głóg dwuszyjkowy ma 2-3 orzeszki).   

Pąki wierzchołkowe są jajowate lub okrągławe, na szczycie zaokrąglone lub spiczaste, większe od pąków bocznych. Łuski pokrywające pąki są brązowoczerwone z łatwo odpadającymi rzęskami. Brzegi łusek są ciemnobrązowe lub czarne.

Systematyka rodzaju Głóg jest przedmiotem ciągłych dyskusji naukowych. Obecnie uważa się, że w Polsce występuje w stanie dzikim aż 8-9 gatunków głogu, w tym 3 to utrwalone mieszańce, a 2-3 to głogi obce, w pełni zadomowione. Wszystkie są światło- i ciepłolubne.

• Głóg jednoszyjkowy kwitnie w maju i czerwcu, około 2 tygodni później niż głóg dwuszyjkowy. Kwiaty zapylane są dzięki muchom i innym owadom (również pszczołom), owoce dojrzewają w sierpniu i rozprzestrzeniane są za pośrednictwem ptaków. Nasiona kiełkują bardzo długo, nierzadko przez 3 lata.
• Substancje zawarte w głogach wykorzystywane są w medycynie jako środki regulujące pracę serca, obniżające poziom cholesterolu we krwi. W przeciwieństwie do owoców róż zawierają mało witaminy C.
• Głogi generalnie bardzo dobrze znoszą przycinanie jednak źle znoszą przesadzanie, a ich korzenie są wrażliwe na przesuszenie.
• Młode drzewka szybko rosną i dobrze znoszą zróżnicowane warunki. Żywopłoty można przycinać i należy to robić regularnie, zanim wyrosną z nich prawdziwe drzewa. Aby powstało gęste (a na dodatek cierniste) ogrodzenie, którego nie zdołają pokonać zwierzęta, warto wiedzieć, że pnie głogu można dzielić, kładąc je na jedną stronę, żeby wypuściły nowe pędy.
• Kwiaty mają specyficzny dziwny zapach - odpowiada za niego jeden pewien związek chemiczny, taki sam jaki jest odpowiedzialny za zapach rozkładającego się ciała. Źródła historyczne utożsamiają ten zapach z zapachem czarnej śmierci w średniowiecznej Europie i stąd być może liczne wierzenia i przesądy łączące głóg ze światem podziemnym.
• Drewno głogu jest tak twarde, że ma najwyższą temperaturę palenia ze wszystkich północnoeuropejskich drzew. A węgiel drzewny jest tak energetyczny, że był używany w małych piecach do wytopu żelaza.
• Thorn (głóg) jest najczęściej pojawiającym się drzewem w angielskich nazwach miejscowych Archie Miles The Tree in Britain 1999 r.
• W starożytności głogiem leczono podagrę, później krwawienia wewnętrzne, zaburzenia układu krążenia i zapalenie opłucnej. Głóg ma właściwości uspokajające, przeciwskurczowe, przeciwalergiczne i moczopędne.