Topola osika

Gatunek pionierski, wymagający dużo światła i łatwo się rozsiewający. Często występuje na brzegach lasów liściastych, pojawia się na zrębach oraz na odłogach, spontanicznie zarastających roślinnością, po porzuceniu upraw polowych.

Pień jest prosty, widoczny zazwyczaj pośród liści aż do wierzchołka. Górne gałęzie wznoszą się ukośnie ku niebu. Korona jest luźna, o kształcie kulistym lub cylindrycznym. 

Oliwkowoszara, z wiekiem ciemniejąca, często pokryta jaskrawożółtymi plechami porostu – złotorostu ściennego. 

Blaszka liściowa jest okrągła i na brzegach karbowana, jednak na odroślach i u bardzo młodych okazów bywa sercowata. Ogonki liściowe są długie (często dłuższe od blaszki liściowej), wiotkie i specyficznie spłaszczone, co sprawia, że liść drży przy podmuchach nawet niewielkiego wiatru (stąd powiedzenie: „drży, jak osika”). 

Kwitnie najwcześniej ze wszystkich naszych topól. Jest wówczas obsypana długimi, puchatymi kotkami męskimi lub żeńskimi (roślina dwupienna), jeszcze zanim pękną lepkie pąki, uwalniając młode liście. 

Torebki, zebrane w kotkowate owocostany, zawierają liczne nasiona, każde z pęczkiem białego puchu. Torebki pękając uwalniają nasiona, które fruwają wokół drzewa i ścielą się, zbijając w kłębki przypominające watę.

• Jest to drzewo, które często „najpierw się słyszy, a dopiero później widzi” (szelest liści). Drewno topoli osiki, zwane osiną,  ma zastosowanie w przemyśle celulozowym oraz do produkcji zapałek. 
• Jak wszystkie topole, osika szybko rośnie, jednak dość wcześnie zaczyna próchnieć, dlatego też w leśnictwie traktuje się ją tylko jako cenną biocenotycznie domieszkę (a dawniej nawet uważano ją za „chwast leśny”). W jej pniu chętnie wykuwają dziuple dzięcioły i korzystają z nich zarówno same, a często zajmują je również inne ptaki. Osika jest drzewem ulubionym przez bobry, które szczególnie chętnie ścinają jej okazy dla zdobycia pokarmu, (ogryzają pień i konary z kory, a gałęzie chętnie zabierają do swoich nor lub żeremi). 
• Podkorze topól, w tym osiki, wykorzystywano kulinarnie - wczesną wiosną zdzierano z drzew, spożywano na surowo lub gotowano, pocięte w rodzaj makaronu, który często później suszono i mielono, dodając do mąki do wypieku chleba.
• Topole, a szczególnie kora gałązek, zawierają salicylany, które w ciele przekształcają się w kwas salicylowy.  Każdy doskonale zna właściwości lecznicze aspiryny - rozgrzewające, przeciwzapalne i antyseptyczne.
• Drewnem osikowym przepalano w piecach, gdyż jego dym pokrywa wnętrze kominów czarną i niepalną warstwą. Wykorzystywano to by unikać zapalenia się sadzy. Dawniej ceniono bardzo osikowe gonty i wióry, również współcześnie są montowane jako naturalne pokrycie dachu.