Lipa drobnolistna

Drzewo powszechnie znane dzięki swoim pachnącym, miododajnym kwiatom. Od niepamiętnych czasów darzona sympatią oraz szacunkiem i uważana za jedno z najszlachetniejszych drzew. Jedną z naszych lip, opisał Jan Kochanowski we fraszce „Na lipę”. 

Duże, długowieczne drzewo liściaste. Korona (jeśli w jej kształt nie ingeruje człowiek) jest regularna – szerokojajowata lub kulista. 

Ma szary kolor. Bywa silniej spękana niż u lipy szerokolistnej (nierzadko przypomina korę klonu zwyczajnego), z licznymi pęczkami pędów odroślowych. Lipa drobnolistna ma przeważnie grubszy pień, niż lipa szerokolistna.

Liście mają sercowaty kształt i charakterystycznie zakończony wierzchołek. Są szersze, niż dłuższe, z  piłkowanym brzegiem. Na górnej stronie są żywozielone, dolna ich strona jest jaśniejsza. Od innych lip można je odróżnić oglądając kępki włosków na spodniej stronie (tzw. domacje) w miejscach, gdzie nerwy się rozgałęziają – u lipy drobnolistnej są one zawsze rudawe.

Kwiaty zebrane w pęczki, mają jasnożółtą barwę i wydzielają intensywny, przyjemny zapach. Produkują dużo nektaru, z  którego pszczoły chętnie robią miód. Pora kwitnienia przypada na lipiec, stąd właśnie nazwa tego miesiąca.

Owocem są małe, kuliste, twarde orzeszki zebrane w pęczki. Wygląd owoców ma duże znaczenie przy rozpoznawaniu różnych gatunków lip w parkach. 

• Obok dębów, lipa jest jednym z najbardziej długowiecznych europejskich drzew liściastym – bez trudu dożywa 500 lat.
• Dla Słowian lipa była świętym symbolem Łady – Bogini miłości, spokoju i piękna.
• Drewno lipy jest miękkie, z delikatnie zarysowanymi słojami a przy obróbce nie paczy się i nie łupie – dlatego jest ulubionym drewnem rzeźbiarzy. Figury do sławnego ołtarza, znajdującego się w kościele Mariackim w Krakowie, autorstwa Wita Stwosza, zostały wykonane z drewna lipowego.
• Dawniej naczynia kuchenne wykonano ręcznie, zgodnie z tradycyjną, rzadko dzisiaj stosowaną, techniką tzw. metodą „dłubania” w drewnie lipowym, przy pomocy prostych narzędzi. Zapewne nawet dziś wiele osób posiada w swojej kuchni jakąś lipową łyżkę.
• Węgiel ze spalonego drewna lipy wykorzystywano do rysowania i produkcji prochu strzelniczego.
• Hydrolat z kwiatów lipy działa przeciwzapalnie, łagodzi podrażnienia, sprzyja gojeniu wyprysków oraz zmniejsza przekrwienie skóry i zaczerwienienie.
• Polski przyrodnik i ksiądz katolicki Jan Kluk podawał że ze mielonych orzeszków lipowych robiono rodzaj czekolady.
• Wyjątkowe właściwości miodu lipowego czy herbaty z kwiatów zna każdy, nie tylko zielarz. To doskonały środek napotny, uspokajający, łagodzący kaszel, leczący anginę… Napar z kwiatów może być też wyśmienitą bazą do orzeźwiającego sorbetu.
• Suszone i pokruszone lub zmielone liście w niektórych regionach dodawano do pieczenia chleba. Młode liście lipy są bardzo smaczne i delikatne - warto przygotować z nich sałatkę!