Dąb szypułkowy i bezszypułkowy

Zazwyczaj okazałe i rozłożyste drzewo, jest symbolem trwałości i długowieczności, co stało się źródłem powiedzenia: „silny jak dąb”. Ceniony głównie ze względu na dostojny wygląd, osiągany wiek i wartościowe drewno. Na ilustracjach: po lewej dąb bezszypułkowy, po prawej dąb szypułkowy.

Korona okrągła i rozłożysta, gdy dąb rośnie swobodnie (samotnie), kiedy podrasta pośród innych drzew – bywa strzelista. Okazały wiek i wygląd, widoczne m.in. po grubym pniu – sprawiają, że wiele dębów zostało uznanych za pomniki przyrody.

W młodości szarobrązowa i gładka, z wiekiem coraz grubsza, ciemniej szara i wyraźnie, głęboko spękana.

Liście, u obu wymienionych gatunków dębów, są podobne pod względem zasadniczych cech, o wcinanej blaszce, z zaokrąglonymi klapami i zatokami. Rzucające się w oczy różnice, pomiędzy liśćmi dębu szypułkowego i bezszypułkowego, to „uszka” u nasady liścia dębu szypułkowego, przy krótkim ogonku liściowym, natomiast dłuższy ogonek i zbiegająca po nim blaszka – u liścia dębu beszypułkowego.

Są dość niepozorne, żółtawozielonkawe, słabo widoczne wśród młodych liści. Na zdjęciu: kwiaty dębu bezszypułkowego.

Żołędzie  przykryte „czapeczkami”, stanowiące przysmak dzików, gryzoni, a nawet niektórych ptaków (np. sójki). Po raz pierwszy dąb owocuje po kilkudziesięciu latach życia (na otwartej przestrzeni najwcześniej po 40-50, w lesie jeszcze później). Żołędzie u dębu szypułkowego (po prawej) osadzone są na ogonkach, zwanych szypułkami; ogonków tych brak u dębu bezszypułkowego (po lewej).

• Kuliste galasy, które czasem spotkać można na liściach dębu, to efekt działania owada –błonkówki – galasówki dębianki. W dawnych czasach były one stosowane w lecznictwie, a także do wyrobu atramentu (inkaustu). 
• Sproszkowana kora dębu zawiera wiele garbników i była stosowana w medycynie, m.in. jako środek przeciwbiegunkowy. Farbowano nią także włosy na rudawy kolor.
• Lasy dębowe są siedliskami bioróżnorodnymi i zapewniają dobrostan większej liczbie form życia niż jakikolwiek inny las.
• Najstarszym dębem w Europie jest najprawdopodobniej dąb Granit w Bułgarii – okaz liczy sobie ponad 1600 lat.
• Najwyższym dębem w Europie jest Dąb Car na Białorusi – mierzy aż 46 metrów.
• Dębina jest chyba najbardziej cenionym rodzajem drewna w Europie, ponieważ jest twarda, ciężka i wytrzymała. Stare dęby są twarde jak żelazo i dlatego w przeszłości używano „zielonego dębu”, który jest zaskakująco miękki. Takie drewno wysychając kurczy się i spaja doskonale całą konstrukcję.
• Dęby odgrywały także kluczową rolę w budowie statków, zanim nastała era stalowych kadłubów. Do budowy jednego okrętu wojennego w XVIII wieku potrzeba było około 3700 drzew.
• Dęby są domem dla olbrzymiej liczby owadów (żywiących się liśćmi, pąkami, żołędziami). Żyje w nich ponad 280 gatunków owadów (Woodland Trust strona www)
• Dęby były czczone i uznawane za drzewa święte od zarania dziejów. Dąb był drzewem poświęconym Thorowi – bogowi burzy i płodności.