Jesion wyniosły

Jesion jest drzewem rosnącym na siedliskach wilgotnych; najczęściej występuje nad rzekami – w lasach łęgowych, m.in. razem z olszą czarną. Jesion wyniosły jest niezwykle zmienny, pod względem szeregu różnych cech. Posiada największy zasięg korzeni bocznych, spośród wszystkich rodzimych gatunków drzew. 

Samo określenie gatunku: "wyniosły" nawiązuje do  wysokiej, regularnej i strzelistej sylwetki, dzięki której bywa on czasami uważany za "arystokratę wśród drzew".  Pień jesionu wyniosłego jest  gruby, prosty, a korona luźna i prześwitująca. Oczywiście, drzewa rosnące w wolnej przestrzeni posiadają bardziej krępą i rozłożystą sylwetkę, a ich konary mogą być potężniejsze.

Kora jest jasnoszara, z czasem wykształcająca sieć płytkich, krzyżujących się bruzd. 

Nieparzystopierzastozłożone liście składają się  z 9-13 listków i są osadzone na gałązkach nakrzyżlegle. Listki są wąskoeliptyczne, na końcu zaostrzone, jasno- do ciemnozielonych (duża zmienność w zależności od osobnika), nagie (z wyjątkiem środkowego nerwu na spodzie), prawie siedzące. Brzeg listka jest ostro piłkowany.

Jesion wyniosły przedstawia pełną skalę przejść od dwupienności do jednopienności. Niektóre drzewa zmieniają płeć co sezon, u innych tworzą się jednocześnie kwiaty i męskie i żeńskie, jeszcze inne wytwarzają kwiaty obupłciowe. Kwiaty zebrane w gęste, wiechowate kwiatostany, tworzą się na szczytach jednorocznych pędów. Pojedyncze kwiaty są bardzo drobne i niepozorne, nie posiadają w ogóle okwiatu (ani korony, ani kielicha). Jesion zaczyna kwitnienie zanim rozwiną się liście – na przełomie marca i kwietnia.

Pojedyncze, języczkowate skrzydlaki, zebrane w gęste owocostany, są tworzone w bardzo dużych ilościach. Kolor skrzydlaków w młodości intensywnie zielony, następnie żółtawy, po dojrzeniu –  jasnobrązowy. Owoce dojrzewają na przełomie sierpnia i września, a okres ich opadania z drzewa trwa często nawet przez całą zimę i część wiosny. Opadają lecąc skośnym lotem i wirując. 

• Jesion wyniosły należy do rodzimych drzew najpóźniej rozwijających liście na wiosnę (na niżu – w drugiej połowie maja, w górach – na początku czerwca). Jest to związane z ich dużą wrażliwością na niskie temperatury (sposób „obrony” przed wiosennymi przymrozkami).
• Liście jesionu wcześnie opadają (niekiedy nagle – w ciągu 1-2 dni), często bez przebarwiania się.
• Jesiony zwykle żyją 200-300 lat, ale mogą osiągać wiek nawet 800 lat, dorastać do ponad 50 m, a ich pnie mogą mieć ponad 2 m średnicy. 
• Jest długowiecznym symbolem „dojrzałych” lasów.
• Drewno wykorzystywane jest w meblarstwie oraz do wyrobu uchwytów narzędzi. Wyplata się z niego również kosze, kiedy potrzebny jest materiał mocniejszy od wikliny.
• W irlandzkim hokeju na trawie używa się kijów zrobionych z jesionu i stąd popularna nazwa tej dyscypliny „clash of the ash”
• Drewno jest ciężkie, twarde i odporne na wstrząsy. Z drewna jesionu wykonywano  konstrukcje pierwszych samolotów oraz nadwozia jednego z najpopularniejszych pierwszych samochodów kombi lat 50’ XX w. Morrisa Travellera.
• Tradycyjny szwedzki sposób budowy domków na drzewie polega na ogłowieniu jesionu, umieszczeniu na pniaku drewnianej platformy i czekaniu aż wokół niej pojawią się odroślą.
• W medycynie ludowej korą jesionu leczy się reumatoidalne zapalenie stawów. Jednak właściwości lecznicze jesionu znane były już w starożytnych Chinach w krajach śródziemnomorskich, gdzie korą leczono febrę. Hipokrates zalecał liście jesionu  do uregulowania układu trawiennego.